AÇIK KALP CERRAHİSİ
Açık kalp cerrahisi, geniş bir hastalık grubunu ve bunlara yapılan ameliyatları kapsar. İki ana başlıkta incelemek gerekirse ;
Koroner bypass cerrahisi
Kapak cerrahisi olarak sınıflandırabiliriz.
KORONER BYPASS CERRAHİSİ
Kalbi besleyen damarlar olarak bilinen koroner damarlar da oluşan tıkanıklıklar için yapılan ameliyatlardır. Vücudun ve organların tek kan kaynağı olan kalp, kendi beslenmesini koroner arterler sayesinde yapar. Başlıca üç ana koroner arter vardır. Bunlar;
Sol ön inen arter
Circumflex arter
Sağ koroner arter lerdir.
Bu atardamarlarında ayrı ayrı dalları vardır. Ana damarlarda ve/veya dallarında oluşan ciddi darlıklarda, kalbin beslenmesini devam ettirebilmek için köprüleme (bypass) ameliyatları yapılır. Çünkü kalp kası kendini yenileyemez, hücre ölümü gerçekleştiğinde yerine yeni hücre oluşturamaz ve o kas bölgesi ölmüş olur. Bu yüzden kalp kasında beslenmede, oksijenlenmede azalma olması geri dönüşsüz hasar oluşturacağı için ivedi müdahale edilmesi gerekir. Vücuttan alınan kişinin kendi damarlarını kullanarak köprüleme ameliyatı yapmak süretiyle kalbin tekrar beslenmesi sağlanır. Çalışan kalpte yapılan koroner baypass operasyonlarına Beating Heart operasyonları denir. Bu yöntemde kalp durdurulmaz, pompaya bağlanmaz, kalp çalışırken ilgili damarlar tıkalı olan damarların yerine yerleştirilir. Yapılacak olan köprüleme işlemini pozisyon ve lokasyon zorluğu açısından, kalitesinin nispeten daha düşük olacağına inanıldığından daha çok pompalı koroner bypass tercih edilir. Bu yöntemde kalp durdurulur, kalp-akciğer pompasına bağlanır. Ameliyat boyunca kalbin görevini bu pompa üstlenmiş olur. Köprüleme işlemleri bittikten sonra pompadan çıkılır ve yoğun bakım süreci başlar. Ek hastalıklar ve riskler olmaksızın koroner bypass ameliyatının %1-3 arasında ölüm riski vardır. Ülkemide yeni başlayan robotik cerrahi ile kapalı yöntemle de yapılabilir. Henüz yaygınlaşmamış çok yeni bir tekniktir.
KAPAK CERRAHİSİ
Kalp toplam dört odacıktan oluşur. Bunlar sağda ve solda olmak üzere birer adet üstte kulakçık, altta karıncıklardan oluşur. Bu odacıkların arasında bulunan kapaklar, kanın odacıklar arasındaki transferini sağlarlar. Kulakçıktan karıncığa geçen kanın tekrar kulakçığa kaçmasına engel olur. Sağ da kulakçık ile karıncık arasında triküspit kapak, sağ karıncık ile pulmoner arter arasında pulmoner kapak, sol kulakçık ile karıncık arasında mitral kapak ve sol karıncık ile aort arasında aort kapak bulunur. Çeşitli nedenlerle ki en sık sebebi çocuklukta ateşli hastalık geçirme öyküsü olanlar gibi (romatizmal ateş) bu kapaklarda daralma veya yetmezlik oluşması klinik olarak hastalarda nefes darlığı, göğüs ağrısı, bacaklarda ödem efor zorluğu gibi tablolar ortaya çıkarır. Şiddetli klinik tablo varlığında ve ekokardiyografi/anjiografik verilerin uygun olduğunda hastaya ameliyat kararı alınır. Sıklılkla mitral ve aort kapak problemleri görülür, üçüncü sırada triküspit ve nadiren de pulmoner kapak problemleri görülür. Kapaklarda oluşan hasara ve klinik duruma göre operasyon kararı alınır. Kapaklarda yapılacak iki türlü ameliyat vardır; ya kapak tamir edilir ya da değiştirilir. Her halukarda ameliyat kalbi durdurarak, pompaya girilerek yapılır. Ameliyat sonrası yine yoğun bakım süreci başlar.